Chị em nên cop bài này để sẵn lúc cần cuống lên vào tìm không ra. Tình huống bị phỏng cần xử lý ngay mới hạn chế rủi ro để lại sẹo và biến chứng xảy ra, không thể chờ được.
Đặc biệt da trẻ rất non nớt, khi phỏng sẽ có nguy cơ bị viêm nhiễm nặng, nhiễm trùng, để lại sẹo sâu nếu như bố mẹ không biết cách xử lý kịp thời. Vừa nguy hiểm cho sức khỏe vừa có thể để lại di chứng nặng nề, hoặc khiến trẻ mất tự tin, mặc cảm từ các vết sẹo không xóa được.
Biết cách xử lý ngay lập tức khi vừa bị phỏng sẽ được giúp vết bỏng nhẹ hơn rất nhiều. Các mẹ xem hướng dẫn chi tiết cách sơ cứu và điều trị sẹo do phỏng bên dưới để hiểu rõ hơn các bước cần làm khi trẻ bị phỏng. Với người lớn bị phỏng cũng áp dụng như vậy!
Các mức độ của phỏng
Y khoa chia bỏng làm 3 cấp độ khác nhau:
– Cấp độ 1 (first-degree): Bỏng nhẹ, cụ thể như đi phơi nắng ngoài bãi biển, da bị đỏ lên và hơi rát.
– Cấp độ 2 (second-degree): Bỏng vừa, da bị phồng lên, có nước.
– Cấp độ 3 (third-degree): Bỏng nặng, thường xảy ra trong trường hợp tiếp xúc với hơi nóng quá lâu như cháy nhà, bỏng vì các axit hay hóa chất, hoặc bỏng điện, … Ở mức độ này, vết bỏng có màu trắng hoặc màu ngà, thường không còn cảm giác đau đớn nữa vì các tế bào thần kinh cảm giác nơi đó đã bị hủy hoại hết.
Khi bị bỏng ở cấp độ 1 hoặc 2, hầu hết các trường hợp đều có thể tự chữa tại nhà. Trường hợp bỏng cấp độ 3, cần phải “sơ cứu” kịp thời ngay lúc vừa bị phỏng trước khi đưa đến điều trị tại các cơ sở y tế. Bỏng càng nặng thì “bước sơ cứu” càng quan trọng để giúp hạn chế sự nguy hiểm và tổn thương do bỏng gây ra.
Các bước sơ cứu quan trọng khi bị phỏng
Cần áp dụng ngay sau khi bị phỏng dù là nặng hay nhẹ, càng phỏng nặng thì càng cần áp dụng các bước sơ cứu ngay rồi mới đưa đi cấp cứu sẽ giúp hạn chế mức độ trầm trọng và nguy hiểm hơn.
Bước 1: Làm nguội vết thương
Nước sẽ làm cho vết phỏng dịu lại ngay, làm giảm nhiệt vùng da bị phỏng giúp người bị phỏng giảm đau rát hơn rất nhiều. Nước giúp cho các tế bào da ít bị tổn thương hơn, vết thương nhẹ đi dễ điều trị và giảm khả năng để lại sẹo sau này.
Cách đổ nước: Mang trẻ đến ngay vòi nước gần nhất có thể, vặn vòi nước ngay lên vết phỏng khoảng 10p. Nếu không có vòi nước thì dùng ngay chai nước suối/ly nước đổ từ từ lên vết phỏng (đổ làm sao cho nước nó chảy qua vết phỏng càng lâu càng tốt từ 5 -10 p, chứ không phải là xối ào lên là xong). Nước càng mát lạnh càng tốt.
Phỏng càng nặng, càng cần giai đoạn xối nước lên vết phỏng lâu hơn (ít nhất 10p). Trường hợp bỏng chất lỏng (dầu ăn, nước sôi, axit), trước hết cần cởi bỏ quần áo nơi bị phỏng ra, rồi mới ngâm hay xối nước lạnh chỗ bị bỏng. Với trường hợp bỏng nặng, nếu quần áo bị dính vào vết thương, đừng cố gỡ ra, hãy rửa nước lạnh bên ngoài lớp vải mới đưa đi cấp cứu. Đây là bước rất quan trọng và cần thực hiện ngay sau khi bị phỏng trong vòng 5 – 10 phút. Để quá thời gian trên chừng nào thì hiệu quả trị phỏng sau này sẽ thấp hơn chừng ấy.
Bước 2: Dùng chai xịt làm dịu mát vết phỏng
Tốt nhất là sau khi đọc xong bài này, các mẹ ghi nhớ luôn việc nên mua để sẳn chai xịt phỏng PANTHENOL để sẵn trong nhà cho yên tâm. Khi bị phỏng thực hiện ngay “bước 1”, sau đó dùng chai xịt phỏng PANTHENOL xịt ngay vào vết phỏng, sẽ làm mát dịu vết thương sau đó, giúp kháng viêm và ngăn ngừa sự nhiễm trùng tại vết phỏng trong thời gian đưa bệnh nhân đến bệnh viện điều trị (hoặc trị tại nhà ở các bước sau).
Nếu gấp quá không có nước để xối lên trên vết phỏng, có thể bỏ qua bước 1 dùng chai xịt phỏng ấy để xịt ngay vào vết thương cũng có hiệu quả cao. Với người lớn cũng dùng rất tốt. Khi làm công việc bếp núc, chiên cá chiên thịt mà lỡ bị bắn dầu ăn lên tay, cho tay vào vòi nước chừng 3-5p, sau đó xịt ngay PANTHENOL lên vết phỏng sẽ giúp giảm đau nhanh hơn, giảm độ phỏng sâu và hạn chế mức độ phồng rộp tại các vết phỏng.
Cần lưu ý giữ sạch vết phỏng
Nếu phỏng nặng độ 3, sau bước sơ cứu 1 và 2, cân đưa bệnh nhân đến ngay trung tâm y tế để được điều trị sau đó.
Phỏng nhẹ ở độ 1 và 2, sau khi áp dụng bước 1 và 2 (hoặc chỉ áp dụng 1 trong 2 bước trên) phương pháp tốt nhất là giữ vết bỏng sạch sẽ, đừng động chạm gì vào và để sau 24 giờ xem diễn biến thế nào mới có hướng xử trí tiếp theo phù hợp với mức độ phỏng thực tế xảy ra. Nếu vết bỏng nằm ở những chỗ dễ đụng chạm, có thể dùng miếng dán trị phỏng bán tại các nhà thuốc tây để giúp tránh sự va chạm gây đau rát nhiều hơn. Nếu không mua được miếng dán trị phỏng có thể dùng 1 miếng vải mềm có bề mặt phẳng và bảo đảm sạch sẽ để băng lại vết bỏng.
Lưu ý: không băng quá chặt để tránh cọ xát. Trường hợp bỏng đã phồng nước không dùng bông gòn hay gạc mỏng có các sợi nhỏ đặt lên trên mặt da đang phồng rộp, để tránh bị vỡ nước ra dính vào da, khi thay băng sẽ gây đau rát hơn.
Điều trị phỏng tại nhà sau khi đã sơ cứu
Áp dụng từ 1-7 ngày sau khi bị phỏng. Vết phỏng nhẹ ở cấp độ 1 và 2, có thể tự trị phỏng tại nhà theo các bước kế tiếp dưới đây:
1. Vết phỏng không bị phồng rộp (không có bóng nước)
Vệ sinh sạch vết phỏng: Đây là dạng vết phỏng nhẹ, chỉ cần rửa vết phỏng hàng ngày bằng nước muối sinh lí NaCl 0,9% (lọ nước muối sinh lý dùng đỏ nhỏ mắt và mũi hàng ngày cho trẻ, ở nhà thuốc cũng có bán bình loại to). Sau 3 – 5 ngày (tùy theo vết phỏng to hay nhỏ), vết phỏng cũng đã hết đau hẳn và thâm xạm lại, lúc này không còn lo bị viêm nhiễm gì nữa. Có thể dùng kem nghệ, nước nghệ tươi, để bôi lên vết bỏng giúp vùng da bị phỏng nhanh phai màu đi. Các vết phỏng nhẹ cách trị rất đơn giản, không bị phòng rộp chỉ cần xử lý viết thâm trên da chứ không lo bị sẹo lồi..
Dùng kem trị phỏng: Với vết phỏng độ 1, không bị phòng rộp, chỉ bị cháy xém trên da, mua típ kem trị bỏng Biafine bôi một lớp dày, rồi xoa bóp nhẹ cho ngấm thuốc, bôi 2-3 lần/ngày. Biafine có thành phần hoạt chất Trolamine được chỉ định điều trị bỏng da độ 1 và độ 2 (bỏng chỉ giới hạn ở lớp thượng bì), cũng như các vết thương nông không nhiễm trùng. Kem trị bỏng Biafine, không sử dụng cho vết thương chảy máu và vết thương nhiễm trùng. Không dùng cho phụ nữ có thai & cho con bú.
Nếu vết phỏng ăn sâu hơn có thể mua lọ thuốc sát trùng vết thương BETADINE để rữa ngày 2 lần. Sau đó bôi 1 lớp kem trị bỏng Biafine thật dày vào, dùng băng cá nhân dạng to hay miếng dán trị bỏng để băng lại cho mau lành và tránh nhiễm khuẩn.
Lưu ý: Giữ cho trẻ không động chạm đến vết bỏng là rất quan trọng. Dù vết phỏng không bị phòng rộp, thường sau 2-3 ngày vẫn gây ngứa do các tế bào da bên dưới lớp da sậm màu đang “kéo da non” để hình thành lớp da mới trước khi lớp hoại tử bên trên bong ra dần. Khi ngứa trẻ có thể gãi và gây trầy xước và khiến lớp da chết bên trên bong ra, nhưng lớp da non bên dưới vẫn chưa hình thành hẳn có thể gây rớm máu, viêm nhiễm sau đó khiến vết phỏng lâu lành hơn và có nguy cơ để lại sẹo.
Trường hợp trẻ làm trầy xước để lộ ra mảng da non chưa liền mặc, vẫn còn rớm máu – ửng đỏ. Không được rửa vết phỏng bằng oxy già hoặc thuốc đỏ, sẽ dễ để lại sẹo xấu (giải thích vụ này cho các mẹ dễ hiểu thì lâu lắm).
2. Vết phỏng bị phồng rộp (có bóng nước)
Thường vết phồng rộp sẽ xuất hiện từ 1-2 hôm sau khi bị bỏng. Đối với vết phồng nhỏ, tốt nhất là để nguyên như vậy, việc chích lấy nước ra nếu không đảm bảo vệ sinh sau đó có thể làm vết phồng bị nhiễm trùng. Trong trường hợp vết phồng lớn và ở những chỗ hay bị chạm phải nên chích lấy nước ra để nhỡ có va chạm, vết phồng cũng không bị đau đớn nhiều hơn, vết phỏng không bị ép lan qua những phần da xung quanh.
Cách chích lấy nước từ vết bỏng đang phồng rộp:
– Cần sát trùng vùng da chung quanh vết phồng với lọ nước muối sinh lý hoặc lọ thuốc sát trùng BETADINE mua ở nhà thuốc (khi vết phồng rộp lớn).
– Hơ đầu kim khâu hay dao cạo trên lửa cho đến khi đỏ lên, chờ cho nguội lại rồi bắt đầu châm để lấy nước ra. Cẩn thận không để các dụng cụ này làm bị thương phần da non bên dưới vết phồng.
Khi dùng kim hoặc dao cạo, cần cắt vừa phải để nước có thể chảy hết ra ngoài. Không cắt quá lớn, và cũng không nên lấy lớp da bị phồng ra, lớp da phồng này sẽ dần dần cứng lại và rụng đi. Làn da bên dưới chỗ da bị phồng là các tế bào da chưa kịp kéo da non, nếu bóc ngay lớp da phồng bảo vệ bên trên, chỗ da non sẽ rất rát và dễ bị nhiễm trùng hơn.
Sau khi lấy nước ra, vệ sinh bề mặt vết phỏng lại 1 lần nữa rồi dùng miếng băng cá nhân có thể bao phủ vết phồng để dán lên che lại (tại nhà thuốc có bán băng cá nhân với nhiều kích cỡ khác nhau).
Nên tháo băng ra khi đi ngủ ban đêm để không khí có thể luân lưu ở vết phồng, sẽ mau lành hơn. Trường hợp băng bị ướt khi tắm rửa, không nên để lâu, hãy thay miếng băng khác.
3. Vết phỏng bị vỡ gây trợt da
Trường hợp vết phồng rộp do va chạm bị vỡ gây trợt da, chảy nước, lộ ra lớp da non chưa hình thành. Cần sát khuẩn vết thương theo cách đã hướng dẫn bên trên.
Sau đó dùng típ kem trị bỏng Biafine bôi thuốc thành lớp dày rộng hơn vết thương để duy trì sự thừa nhũ tương trên vết thương. Nếu cần băng vết thương, nên bôi trước một lớp dày khoảng 4-5mm rồi dùng gạc băng lại. Có thể dùng miếng dán trị bỏng để dán lại.
Cách sử dụng miếng dán phỏng:
Nếu dùng miếng dán trị phỏng. Hãy lưu ý cách dùng cho chính xác như sau:
– Lau thật khô vùng da xung quanh vết thương với 1 miếng bông băng vô trùng.
– Tháo lớp giấy bảo vệ và băng miếng dán bỏng lên trên vết thương, không đụng vào phần keo của miếng băng dán.
– Vuốt cẩn thận ở viền băng phủ trên vùng da lành, không ấn vào bên trên vết phỏng.
– Mép của miếng băng phủ ra ngoài vùng da lành phải cách bờ vết thương tối thiểu 3 cm.
– Cách tháo và thay băng, XEM KỸ hướng dẫn sử dụng có ghi rõ trong từng sp băng dán trị phỏng.
Miếng dán trị phỏng không dùng cho vết thương bị nhiễm trùng hoặc có dấu hiệu bị nhiễm trùng. Dấu hiệu cho thấy vết phỏng bị nhiễm trùng là: trên vết phỏng xuất hiện chất dịch màu trắng (mủ). Nếu ban đầu mới bị phỏng và dùng miếng dán phỏng, nhưng sau 1-2 ngày thấy vết phỏng có dấu hiệu viêm nhiễm thì không được dùng nữa mà thực hiện điều trị theo cách “Xử lý vết phỏng bị nhiễm trùng nhẹ” bên dưới.
4. Xử lý vết phỏng bị nhiễm trùng nhẹ
Khi nước chảy ra từ vết phồng có màu đục và có mùi hôi nghĩa là vết phồng đã bị nhiễm trùng. Hoặc với vết phỏng đã bị trợt da có dấu hiệu rịn nước vàng, trên vết phỏng xuất hiện chất dịch màu trắng (mủ), tức vết phỏng đã có hiện tượng bị bội nhiễm (nhiễm trùng) cần được xử lý ngay các bước bên dưới để tránh viêm nhiễm nặng hơn.
– Cần xát trùng ngay vết bỏng đang nhiễm trùng bằng cách lấy gạc mềm thấm nước ấm lau nhẹ ngày và làm sạch vết thương. Sau đó lau lại một lần nữa thật sạch với thuốc sát trùng BETADINE.
– Mua típ thuốc trị phỏng dành cho trường hợp nhiễm trùng nhẹ có tên “Curiosin gel” có thành phần là kẽm hyaluronate, một chất cơ bản của da, thúc đẩy quá trình làm lành vết thương bằng cách cung cấp độ ẩm cần thiết cho da. Với vết bỏng khô, sạch thì sử dụng Biafine hay Curiosin gel đều có thể mang lại hiệu quả điều trị tương tự. Nhưng nếu vết bỏng có dấu hiệu nhiễm trùng nhẹ, thì Curiosin có ưu thế hơn Biafine. Sau đó cần áp dụng kết hợp điều trị vết phỏng đang bị nhiễm trùng với cả bước 3 bên dưới.
– Mua típ thuốc thoa dành cho vết thương nhiễm trùng như: Fucidine, Chloramphenicol, Gentamycine (ghi rõ các tên ấy ra nhà thuốc có loại nào mua loại ấy). Kết hợp thoa xen kẽ với Curiosin từ 1-2 lần/ngày. Bôi từ 2-5 ngày, đến khi thấy da không còn dấu hiệu viêm nhiễm nữa (không còn rịn nước vàng hay làm mủ trên bề mặt da) vẫn bôi tiếp 1-2 ngày mới ngưng.
– Khi vết phỏng bị viêm nhiễm nhẹ, sau khi áp dụng bước trên, cần lấy gạc y tế dạng mềm để băng vết thương lại, dùng băng keo y tế để giữ cố định chắc chắn vị trí miếng gạc để tránh viêm nhiễm nặng hơn. dùng miếng gạc có 4 góc lớn hơn vết bỏng tối tiếu 2-3cm, để vị trí dán băng keo giữ cố định miếng gạc phải cách xa vết bỏng, tránh dán chồng lên vết bỏng.
– Trường hợp vết phỏng nhiễm trùng nhẹ có thể áp dụng như trên và trị tại nhà. Khi áp dụng các cách xử lý vết bỏng bị nhiễm trùng như trên sau 2 ngày không có dấu hiệu giảm nhẹ, nên đến cơ sở y tế để được điều trị.
5. Ngừa sẹo sau khi bị phỏng
Sau khi vết thương đã lên da non và khô mặt không còn gây đau rát, có thể ngừa sẹo bằng cách: Mua 1 típ Contratubex (của Đức, giá khoảng 100k, bán tại các nhà thuốc) thoa lên vết phỏng. Tiết kiệm hơn thì dùng kem nghệ hay củ nghệ tươi để thoa lên vết phỏng trị sẹo.
Các triệu chứng nóng rát do bỏng sẽ mất dần trong 2-3 ngày đối với bỏng nông hoặc có thể kéo dài hơn 5-7 ngày trong các trường hợp bỏng sâu hơn. Tuy nhiên, chỗ bỏng sẽ để lại vết xạm đen kéo dài nhiều tháng hoặc để lại sẹo (trong trường hợp bỏng sâu hay da nhạy cảm dễ sinh sẹo lồi) nên việc tránh nắng cho vết bỏng trong nhiều tuần sau đó là rất cần thiết. Cần dùng kem chống nắng thoa lên vết phỏng khi đi ra ngoài.
Các lưu ý quan trọng khi bị phỏng
– Có nhiều loại thuốc sát trùng khác bán tại các nhà thuốc, tuy nhiên nhiều loại có thể làm vết thương lâu lành hơn vì chúng giết chết những tế bào non của da. Cần mua đúng như thuốc đã hướng dẫn.
– Không nên bôi kem đánh răng lên vết phỏng: Nhiều người khi bị bỏng bôi kem đánh răng lên vết thương, cho là kem đánh răng sẽ làm dịu vết thương. Việc ấy còn tuy vào trường hợp bỏng do nguyên nhân gì? Trong trường hợp bỏng do axít, đặc tính kiềm nhẹ ở kem đánh răng sẽ giúp trung hoà axít còn dư lại trên vết bỏng, giúp cho vết thương giảm ăn sâu vào. Với các loại bỏng khác như bỏng nước sôi, bỏng lửa, nếu bôi kem đánh răng lên vết thương sẽ chẳng giúp ít được gì mà còn có thể khiến vết phỏng đau rát và phỏng sâu hơn.
– Cách xử lý khi bị bỏng axít như sau: Cần làm loãng nồng độ axít còn lại trên da bằng cách ngâm ngay vùng da bị phỏng vào nước lạnh. Sau đó, trung hoà axít còn dư trên da bằng xà phòng hoặc kem đánh răng, bằng cách xoa nhẹ xà phòng hoặc kem đánh răng cho sủi bọt và ngấm sâu vào da rồi rửa sạch.
– Có nên bôi mỡ trăn hoặc dầu cá lên vết phỏng không? Thực ra mỡ trăn và dầu cá đều có thể chữa bỏng nhưng phải dùng đúng lúc. Chất Vitamin A trong dầu cá và mỡ trăn có tác dụng kích thích sự tái tạo tế bào biểu mô. Vì vậy, người ta thường sử dụng kết hợp mỡ trăn và dầu cá với các thuốc khác tạo thành hợp chất có tác dụng như mỡ, kem. Thường được chỉ định cho những trường hợp bị bỏng sâu, dùng vào tuần lễ thứ ba sau khi bỏng để giúp vết thương mau lành. Không dùng mỡ trăn và dầu cá vào việc sơ cứu khi vừa bị phỏng.
– Không được đổ những chất như bơ, giấm, nước mắm, lòng đỏ trứng gà, …, lên vết bỏng để tránh nguy cơ bị nhiễm trùng. Không nên tùy tiện áp dụng các cách dân gian để trị phỏng vì chúng có nguy cơ gây nhiễm trùng cao, nếu không áp dụng đúng cách và đúng giai đoạn điều trị sẽ gây ra phản ứng ngược.
Ngoài ra khi trẻ bị phỏng, đang ốm, mắc các bệnh về đường hô hấp, bên cạnh việc điều trị cho trẻ cần tăng cường sức đề kháng cho cơ thể mới giúp trẻ nhanh hết bệnh, ngừa bệnh tái lại, ngăn ngừa biến chứng và mau lại sức hơn. Nhất là khi trẻ phải uống kháng sinh sẽ ảnh hưởng đường ruột của bé khiến trẻ mất vị giác, biếng ăn, tiêu hóa và hấp thu kém.Tăng cường nhanh sức đề kháng cho trẻ khi ốm.
– Cho trẻ bú mẹ nhiều hơn. Tích cực cho trẻ bú mẹ càng nhiều cữ càng tốt, trẻ đang bệnh mệt mỏi không bú được nhiều, mẹ nên vắt bớt lớp sữa đầu (lớp sữa loãng) chừng 20-30ml để cho con bú được ngay lớp sữa thứ 2 sẽ đặc hơn với nguồn dưỡng chất, kháng thể cung cấp cho trẻ từ sữa mẹ chủ yếu tập trung ở lớp sữa này.
– Hiện nay, tại VN đã có sản phẩm ColosMAX Q10 với hàm lượng sữa non cao. Thích hợp dùng cho trẻ hay ốm, đang ốm cần tăng nhanh sức đề kháng, dùng cho trẻ sơ sinh, trẻ chậm tăng cân, ăn bú kém, trẻ nhẹ cân suy dinh dưỡng, mẹ mất sữa hoặc ít sữa, …, các bà mẹ có thể cho con uống bổ sung SỮA NON ColosMAX Q10 để giúp trẻ nâng cao thể lực, tăng sức đề kháng cho hệ miễn dịch.
Các bài viết được quan tâm, xem nhiều nhất:
– Bổ sung nguồn kháng thể và dinh dưỡng vàng cho trẻ từ sữa non giúp trẻ khỏe hơn tăng cân tốt
– Bí quyết vàng giúp trị cảm ho, sổ mũi cho trẻ hết hẳn tại nhà
– 3 Cách cải thiện ngay khi trẻ bú kém, chậm tăng cân, đứng cân
– Cách cải thiện nôn trớ, tiêu chảy, biếng ăn ở trẻ được Bác Sĩ chuyên khoa sản nhi lựa chọn.
– Nhận biết 8 dấu hiệu và 3 giai đoạn còi xương ở trẻ.
– Quá bất ngờ: Bé Thanh Trúc đã tăng gần 10kg và cao thêm 21cm sau hơn 1 năm; bé Anh Tú tăng 2kg và cao thêm 7cm chỉ sau 2 tháng
Hãy xem chia sẻ từ bà mẹ “Hot girl” Minh Hà, đã áp dụng với con trai út của mình sau thời gian bị sốt virus và dị ứng da. Giúp bé trai nhà “Lý Hải Minh Hà” ăn ngon ngủ ngon, tăng cân trở lại.
